De chimpansee (Pan troglodytes) is een Afrikaanse mensaap. Zijn nauwste verwant is de dwergchimpansee of bonobo (Pan paniscus). Beide chimpansees worden beschouwd als de nauwste nog levende verwanten van de mens. Sommige wetenschappers beschouwen de relatie tussen mens en chimpansee op basis van DNA-onderzoek als nauw genoeg om de chimpansee en de bonobo net als de mens in het geslacht Homo te plaatsen.
Kenmerken
De chimpansee is een grote, sterke mensaap met een gedrongen lichaamsbouw. Een volwassen chimpansee heeft een kop-romlengte van 75 tot 100 cm, een schouderhoogte van 100 tot 179 cm en een lichaamsgewicht van ongeveer 35 tot 65 kg. Vrouwtjes wegen gemiddeld 45 kg, mannetjes 55 kg. Het gewicht van chimpansees in gevangenschap ligt over het algemeen hoger. Een chimpansee heeft lange armen die samen tot 2,7 m kunnen worden uitgespreid. Ze zijn meestal rechtshandig. De schouders en armen van een chimpansee zijn zeer gespierd, veel sterker dan die van de mens. De benen zijn daarentegen vrij kort. Het gezicht heeft een smalle neus, diepgelegen ogen, opvallende wenkbrouwbogen, grote, ronde oren, een brede bovenkaak en smalle lippen.
De chimpansee is bedekt met lang, zwart haar over het grootste deel van het lichaam en heeft een nagenoeg naakt gezicht met een kleur die varieert van bijna roze (vooral jonge dieren) tot bijna zwart (vooral volwassen dieren). Ook dieren met bijna witte gezichten komen voor. Ook het achterste is kaal. Bij volwassen vrouwtjes is de huid van het achterste gezwollen en roze van kleur. De grootte van de zwellingen is afhankelijk van de fase van de menstruatiecyclus waar zij zich in bevindt. Deze menstruatiecyclus duurt ongeveer vierentwintig dagen.
Verspreiding en leefgebied
De chimpansee komt voor in equatoriale bossen in Centraal- en West-Afrika, van Senegal via Congo-Kinshasa, ten noorden van de Kongostroom, oostwaarts tot westelijk Tanzanieaen westelijk Oeganda. Hij leeft voornamelijk in open wouden en regenwouden maar is ook te vinden in bergbossen en bossavannes.
De schattingen over het aantal nog in het wild levende chimpansees lopen uiteen. Volgens sommige deskundigen zouden er nog zo'n 150.000 tot 200.000 levende individuen over zijn, volgens anderen nauwelijks 100.000. Een eeuw geleden waren het er misschien nog 2 miljoen.